Các biện pháp an toàn khi làm việc với hóa chất công nghiệp

Hóa chất công nghiệp giữ vai trò quan trọng trong xử lý nước thải, dệt nhuộm, tẩy rửa và nhiều ngành sản xuất khác.
Để vận hành hiệu quả và an toàn, doanh nghiệp cần tuân thủ quy trình, PPE và tiêu chuẩn kho bãi đúng quy định.

Kho bãi hóa chất của Công ty Lộc Thiên

Biện pháp an toàn khi làm việc với hóa chất
Trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) và quy trình thao tác chuẩn là bắt buộc.

1. Vai trò của hóa chất công nghiệp

Trong xử lý nước thải và nước cấp, các hóa chất như PAC, Javen (NaOCl), NaOH, HCl, H2SO4 hỗ trợ keo tụ, khử trùng và điều chỉnh pH.
Ở dệt nhuộm, xút và chất tẩy rửa công nghiệp giúp tẩy dầu mỡ, làm sạch bề mặt, nâng cao chất lượng nhuộm.

Với quy mô sản xuất ngày càng lớn, việc tối ưu hóa quy trình và an toàn hóa chất không chỉ bảo vệ con người, mà còn giảm dừng máy và chi phí sự cố.
Đó là lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp miền Trung và miền Nam – nơi hạ tầng công nghiệp đang tăng tốc.

2. Rủi ro thường gặp & nguyên tắc quản lý

Nguy cơ điển hình gồm bỏng da, tổn thương mắt, hít phải hơi độc, cháy nổ hoặc ăn mòn thiết bị.
Một số dung môi dễ bay hơi, còn axit/bazơ mạnh có khả năng gây bỏng hóa học nghiêm trọng.

Nguyên tắc 3 lớp bảo vệ: (1) Thay thế/giảm thiểu nguy cơ; (2) Kỹ thuật – thông gió, che chắn, tự động hóa; (3) Hành chính & PPE – quy trình, huấn luyện, bảo hộ.

3. Biện pháp phòng ngừa an toàn hóa chất

3.1 Đánh giá & thay thế

Rà soát MSDS, đánh giá rủi ro, ưu tiên thay thế hóa chất độc hại bằng lựa chọn an toàn hơn nếu đáp ứng kỹ thuật.

3.2 Thông gió & cách ly

Thiết kế thông gió cục bộ (LEVs) tại điểm phát thải; che chắn quy trình phát sinh hơi/khí độc; hạn chế người không phận sự.

3.3 Chuẩn hóa thao tác

Xây dựng SOP cho nhập, rót, pha loãng, trộn, vệ sinh; kiểm soát lượng cấp hóa chất tối thiểu đủ dùng.

  • Ghi nhãn đầy đủ: tên, nồng độ, nguy cơ, ngày mở nắp; tuyệt đối không dùng bao bì thực phẩm để chứa hóa chất.
  • Dụng cụ chuyên dụng cho pha trộn, có nắp an toàn; không dùng dụng cụ ăn uống.
  • Huấn luyện định kỳ: nhận diện nguy cơ, xử lý tràn đổ, sơ cứu, sử dụng PPE đúng cách.
Kho bãi tách biệt, thông gió, khay chống tràn và biển cảnh báo rõ ràng.

4. Nguyên tắc quan trọng khi thao tác

Luôn đọc MSDS trước khi dùng. Khi mở nắp thùng chứa, thao tác ở nơi thông gió, tránh hít hơi.
Nếu dung môi dính quần áo, thay ngay và phơi ở nơi thoáng.

  • Rửa tay trước khi ăn/uống; nghiêm cấm ăn uống, hút thuốc trong khu vực hóa chất.
  • Chỉ rót/pha lượng vừa đủ; dán nhãn cho mọi bình phụ; quản lý hóa chất hết hạn.
  • Trong trường hợp tiếp xúc da/mắt, xối nước liên tục ≥15 phút và tìm hỗ trợ y tế.
Thiết bị che chắn và bảng nhắc nhở SOP giúp giảm lỗi thao tác.

5. Quy trình xử lý tràn đổ & sơ cứu nhanh

Khi phát hiện vũng hóa chất, thông báo ngay và cô lập khu vực. Sử dụng vật liệu thấm (cát khô hoặc kit thấm chuyên dụng),
thu gom theo quy trình chất thải nguy hại.

5.1 Tràn axit/bazơ

Dùng vật liệu thấm trung tính; trung hòa (nếu được quy định); không đổ nước trực tiếp gây văng bắn.

5.2 Tràn dung môi

Cắt nguồn lửa, tăng thông gió, dùng thảm thấm; đóng nắp thùng chứa rò rỉ, chuyển về khu vực an toàn.

5.3 Sơ cứu

Da/mắt: xối nước ≥15 phút. Hít phải: ra nơi thoáng khí. Nuốt phải: theo MSDS, không tự ý kích nôn nếu không được chỉ định.

Chuẩn bị sẵn bộ dụng cụ ứng cứu tràn đổ (spill kit) tại điểm rủi ro cao.

6. Kho bãi hóa chất & biển báo

Lưu trữ trong kho riêng, nền có gờ/khay chống tràn, thông gió tốt, nhiệt ẩm phù hợp.
Phân khu theo tính chất (axit, bazơ, oxy hóa, dễ cháy), không xếp chung nhóm phản ứng chéo.

  • Biển báo GHS rõ ràng, sơ đồ thoát hiểm, bình chữa cháy đạt chuẩn, vòi rửa khẩn cấp.
  • Nhập – xuất – tồn theo FIFO/FEFO, kiểm soát nắp đậy và tình trạng thùng.
  • Khoảng cách an toàn với khu sản xuất; hạn chế người không phận sự.

7. PPE: chọn đúng loại cho từng nhóm hóa chất

Găng tay chống hóa chất (nitrile/neoprene/butyl) theo MSDS; kính che kín, mặt nạ lọc hơi hữu cơ/vô cơ phù hợp;
quần áo chống thấm và ủng. Kiểm tra rò rỉ mặt nạ định kỳ.

Mẹo nhanh: Pha loãng axit luôn nhớ “rót axit vào nước”, không làm ngược lại để tránh bắn văng do tỏa nhiệt mạnh.

8. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Javen (NaOCl) khác gì Clorin?

Javen là dung dịch NaOCl thường 10–12%, dễ suy giảm hoạt tính theo thời gian; Clorin (Ca(ClO)₂) ở dạng bột/viên, nồng độ hoạt tính cao hơn và bền hơn. Chọn theo kịch bản vận hành và chi phí.

PAC và phèn nhôm: nên dùng loại nào?

PAC có hiệu suất keo tụ cao hơn, dải pH rộng, ít tăng muối hòa tan so với phèn nhôm. Tuy nhiên, quyết định phụ thuộc chất lượng nước thô và chi phí tổng.

Kho chứa axit có cần chống tràn riêng?

Có. Dùng khay/gờ chống tràn đủ thể tích, vật liệu chịu ăn mòn, tách biệt với bazơ và tác nhân oxy hóa mạnh. Có biển báo và thông gió phù hợp.

Cần đào tạo an toàn với tần suất nào?

Tối thiểu 1 lần/năm hoặc khi thay đổi hóa chất/quy trình. Nhân sự mới/nhà thầu vào xưởng cần đào tạo trước khi làm việc.

Cần tư vấn chọn hóa chất & quy trình an toàn cho nhà máy? Liên hệ Lộc Thiên để được kỹ sư hỗ trợ miễn phí.

9. Liên hệ Lộc Thiên

Công ty TNHH Lộc Thiên – Nhà cung cấp hóa chất công nghiệp uy tín tại miền Trung & miền Nam.

Hệ thống kho bãi: Bà Rịa – Vũng Tàu (Ấp Phước Hưng, X. Mỹ Xuân, H. Tân Thành) • Đồng Nai (X. Phước Bình, H. Long Thành) • Bình Dương (KCN Tân Đông Hiệp B, Dĩ An)

Xem thêm:
Javen 10% – Khử trùng, xử lý nước •
HCl 32–35% – Ứng dụng công nghiệp •
NaOH – Xút vảy & xút lỏng •
PAC – Keo tụ xử lý nước