Axit H2SO4 (Axit Sunfuric): Tính chất, Nguy cơ an toàn & Cách xử lý sự cố

Axit H2SO4 là hóa chất công nghiệp thiết yếu nhưng có tính ăn mòn rất cao. Bài viết do Lộc Thiên biên soạn giúp bạn nắm rõ đặc tính – nguy cơ – biện pháp xử lý tràn đổ và sơ cứu khi tiếp xúc để vận hành an toàn.

1. Axit H2SO4 là chất gì?

H2SO4 (axit sunfuric, vitriol) là axit vô cơ mạnh gồm lưu huỳnh, oxy, hydro. Quy mô sản xuất H2SO4 thường phản ánh mức độ phát triển công nghiệp. Các quy trình sản xuất phổ biến: tiếp xúc, axit ướt, buồng chì (lịch sử),…

2. Đặc tính vật lý

Chất lỏng không màu đến hơi vàng nhạt, không mùi; tan vô hạn trong nước, tỏa nhiệt mạnh khi pha loãng (luôn rót axit vào nước).

3. Đặc tính hóa học (một số phản ứng tiêu biểu)

H2SO4 loãng: có tính axit mạnh; tác dụng với kim loại trước H₂ (trừ những kim loại bị thụ động hóa như Pb), oxit bazơ, bazơ và muối carbonat.

• Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂↑
• FeO + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂O
• Na₂CO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + CO₂↑ + H₂O
• H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O (tỷ lệ 1:2); 1:1 tạo NaHSO₄.

H2SO4 đặc: ngoài tính axit, còn là chất oxi hóa mạnh và tác nhân khử nước.

• Cu + 2H₂SO₄(đặc) → CuSO₄ + SO₂↑ + 2H₂O
• Đường + H₂SO₄(đặc) → mất nước, tạo cột carbon đen và nhiệt.

4. Axit H2SO4 có độc không?

H2SO4 gây bỏng hóa chất nặng cho da/mắt; hơi sương gây kích ứng đường hô hấp. Nuốt phải có thể gây hoại tử đường tiêu hóa. Luôn trang bị PPE (găng, kính, mặt nạ lọc hơi axit) và vận hành nơi thông gió tốt.

5. Xử lý sự cố lan tràn H2SO4 (tóm tắt thực hành)

• Cô lập & kiểm soát: khoanh vùng, dựng đê; thông gió nếu an toàn.
• Hấp thụ: rải vật liệu thấm (gối/tấm thấm hóa chất, bột trơ); thu gom từ rìa vào tâm.
• Trung hòa có kiểm soát: dùng NaHCO₃ hoặc Na₂CO₃ rải từ từ, tránh phản ứng ồ ạt gây bắn toé/nhiệt cao; theo dõi pH giấy thử.
• Thu gom chất thải nguy hại: đóng gói, ghi nhãn; bàn giao theo quy định môi trường.
• Tẩy độc khu vực: rửa nước nhiều lần; kiểm tra khí độc nếu cần.

6. Sơ cứu khi tiếp xúc với axit H2SO4

• Mắt: xối nước liên tục ≥15–20 phút, tháo kính áp tròng nếu có; chuyển viện ngay.
• Da: xả nước nhiều phút; tháo bỏ quần áo nhiễm; băng gạc vô trùng và tới cơ sở y tế.
• Hít phải hơi: đưa ra nơi thoáng; hỗ trợ hô hấp khi cần; theo dõi y tế.
• Nuốt phải: không gây nôn; chuyển viện khẩn cấp.

Liên quan – Bạn có thể quan tâm

• H2SO4 98% – Thông số & Báo giá
• Axit công nghiệp – mua ở đâu?